بازتاب تعلیم نام ها و معانی قرآن در مثنوی

author

  • امیدوار مالملی استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ایذه - ایران
Abstract:

مقالۀ حاضر با هدف "بازتاب تعلیم نام­ها و معانی قرآن در مثنوی" است. مثنوی مولوی، شعر تعلیمی است. با مطالعه­ی اخبار مسلمانان و دیرینه­ی تاریخی آنان معلوم می­گردد که‌ آیات قرآن کریم و احادیث پیامبر راه­گشای آنان در تمام شؤون و ادوار زندگی بوده است. بدین سبب بود که صحابه و تابعین برای نهادینه کردن آداب و سنن، قوانین و احکام الهی به حفظ و نگهداری کلام وحی و گفتار آن حضرت در حد یک واجب دینی می­پرداختند، تا بتوانند با توسّل به این دو به سر منزل مقصود، نایل‌آیند و در نهایت علم قرائت و تفسیر قرآن و حدیث به عنوان علوم مقدّس جهت هدایت انسان­ها در آمدند و درایت و معرفت بزرگان، به ویژه در حوزه­ی دین، به وسیله­ی فقها، متکلّمین و مفسّرین برای بیان عقاید مورد تعلیم و تربیت قرار گرفت و موج عرفان و تصوّف نیز که وارد  حوزه­ی زبان و ادب فارسی شد، آن را زیور بلاغت و چاشنی کلام گویندگان قرار داد و در بین سخنوران ایرانی کسی که بهتر از همه از عهده­ی این تعالیم معرفتی بر آمده جلال الدّین محمّد بلخی (متوفی 672) است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

معانی خوف و رجا در قرآن و تأویل آن در مثنوی مولوی

مفهوم خوف و رجا از بعد معرفت‌شناختی و نظام اصطلاح شناسی در قرآن و در آثار عرفانی، به‌ویژه مثنوی معنوی جایگاهی ویژه دارد. از این رو این مقاله ‌کوشیده است ابتدا مفهوم این دو واژه را در قرآن کریم بکاود و سپس تأویلات عرفانی این مفاهیم را در نگاه و اندیشه مولوی بررسی نماید. در این رهگذر، سیر مفهومی و تاریخی این دو مفهوم در اندیشه و کلام متصوفه و عرفا تا عصر مولانا نیز به اختصار بررسی می‌گرد...

full text

معانی خوف و رجا در قرآن و تأویل آن در مثنوی مولوی

مفهوم خوف و رجا از بعد معرفت شناختی و نظام اصطلاح شناسی در قرآن و در آثار عرفانی، به ویژه مثنوی معنوی جایگاهی ویژه دارد. از این رو این مقاله کوشیده است ابتدا مفهوم این دو واژه را در قرآن کریم بکاود و سپس تأویلات عرفانی این مفاهیم را در نگاه و اندیشه مولوی بررسی نماید. در این رهگذر، سیر مفهومی و تاریخی این دو مفهوم در اندیشه و کلام متصوفه و عرفا تا عصر مولانا نیز به اختصار بررسی می گردد. نتیجه ت...

full text

«علل دگرگشت نام شخصیت‌ها در قصه‌های مثنوی»

بررسی نام شخصیت­ها، کاربردی بنیادین در تحلیل داستان­ها دارد. شخصیت­ها اغلب به واسطۀ نامشان، نقش خود را در درون‌مایه ایفا می­کنند و خوانندگان نیز در بیشتر موارد به مدد آن­ها با درون‌مایه ارتباط برقرار می­کنند؛ بنابراین نام­ها، همواره به نحوی در تعیین فضای مواجهۀ با متن و بافتار بیرونی آن تأثیرگذارند. از نظر روایت­شناسان، این پرسش که نویسندگان چگونه شخصیت­های داستان­هایشان را به مخاطبان نشان خواه...

full text

معانی حقیقت و راه‌های کشف آن در مثنوی

The present study argues about the meaning of "truth" in Rumi's perspective. This article examines the meaning of truth and the way to reach it in Mathnawi. It is an attempt to reveal Jalal al-din Rumi's point of view regarding truth and truth seeking. The author intended to clarify that Rumi has presented a new and specific interpretation of truth-seeking which complete philosophers' and spea...

full text

معانی تمثیلی آب در تعلیم دائویی: نظرگاه طریقت اسلامی

دو تعلیم طریقتی در دو سنّت شرق دور و اسلام، یعنی آیین دائویی و تصوف، دربارۀ معانی تمثیلی آب تعالیم قابل قیاس بسیاری دارند. اگرچه با اتّخاذ نظرگاه‌های مختلف، جوانب متفاوت این تمثیل را لحاظ کرده‌اند، تعالیم مذکور پیرامون مفهوم حیات، به مقاصد قریب و اشارات متناظر می‌رسند. آب اوّلاً نمودار منبع حیات است که معاً و علی‌السویه مشتمل است بر همه مقدورات ظهور و بذر حیات همه چیز. در این معنی رمز آب به عنصر اعظ...

full text

بازتاب تأویلهای قرآنی مثنوی مولوی در مثنوی های سلطان‌ولد

مثنوی معنوی از آثار بزرگ عرفانی است که مولوی در این مجموعه با گفتمان قرآنی خود آموزه­ها و تعالیم بسیاری را در اختیار سالکان قرار می­دهد. وی در عرصۀ تأویل آیات قرآن نیز نظرات خاصی دارد و با ذوق عرفانی خود سعی کرده جوانب مختلف معنایی آیات قرآن را تشریح کند. اولین کسی که به تقلید از مولانا به سرودن مثنوی پرداخت و از آموزه­های مثنوی معنوی بهره برد، فرزندش سلطان­ولد است؛ وی اگر چه در عرصۀ عرفان به ت...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 6  issue 19

pages  59- 78

publication date 2014-03-21

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023